Môi trường kinh doanh là tổng thể tất cả các cá nhân, tổ chức và các lực lượng khác nằm ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp kinh doanh nhưng có thể ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Nói cách khác, môi trường kinh doanh có thể được định nghĩa là tất cả những điều kiện và lực lượng mà theo đó một doanh nghiệp được vận hành. Những lực lượng này ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, nó bao gồm môi trường hoặc tập hợp các điều kiện: kinh tế, xã hội, chính trị hoặc thể chế, trong đó hoạt động kinh doanh được tiến hành. Do đó, hiểu được tầm quan trọng của môi trường kinh doanh cũng sẽ giúp doanh nghiệp tìm kiếm được nhiều cơ hội kinh doanh hơn.
Tầm quan trọng của phân tích môi trường kinh doanh
Môi trường kinh doanh không thể tồn tại biệt lập mà mỗi doanh nghiệp kinh doanh tồn tại và phát triển trong các lực lượng khác nhau của môi trường kinh doanh. Môi trường là thứ luôn biến động từ ngày, do đó các doanh nghiệp không kiểm soát được môi trường và không còn cách nào khác, ngoài việc tự thích ứng với các lực lượng này. Trong phân tích ngành, sự hiểu biết chi tiết về môi trường của doanh nghiệp cho phép các nhà quản lý không chỉ xác định và đánh giá mà còn phản ứng với những lực lượng bên ngoài đang thay đổi này, để tồn tại và phát triển doanh nghiệp. Điều này giúp họ có những hành động phù hợp vào đúng thời điểm bằng cách xây dựng các chiến lược kinh doanh phù hợp, giúp cải thiện hiệu quả kinh doanh, bắt kịp các thay đổi để tăng lợi nhuận, chống lại đối thủ cạnh tranh và duy trì thị phần hiện có.
1. Xác định cơ hội và tạo lợi thế cho người đi đầu
Môi trường cung cấp nhiều cơ hội và cần phải xác định các cơ hội để cải thiện hoạt động của doanh nghiệp. Nhận diện sớm môi trường kinh doanh để doanh nghiệp là người đầu tiên xác định cơ hội thay vì để những cơ hội này rơi vào tay các đối thủ cạnh tranh. Ví dụ: ‘Airtel’ xác định nhu cầu về internet nhanh và chiếm lợi thế đi đầu bằng cách cung cấp tốc độ 4G cho người dùng, tiếp theo là Vodafone và Idea.
2. Xác định các mối đe dọa và các tín hiệu cảnh báo sớm
Môi trường kinh doanh giúp hiểu được các mối đe dọa có thể xảy ra trong tương lai. Nhận thức về môi trường có thể giúp các nhà quản lý xác định kịp thời các mối đe dọa khác nhau và đóng vai trò như một tín hiệu cảnh báo sớm..
3. Khai thác các nguồn tài nguyên hữu ích
Doanh nghiệp và ngành công nghiệp tận dụng các nguồn lực (đầu vào) từ môi trường và chuyển chúng thành các sản phẩm có thể sử dụng được (đầu ra) và cung cấp cho xã hội.
Môi trường cung cấp các yếu tố đầu vào (tài nguyên) khác nhau như tài chính, máy móc, nguyên liệu thô, điện và nước, lao động,… Doanh nghiệp kinh doanh cung cấp đầu ra như hàng hóa và dịch vụ cho khách hàng , nộp thuế cho chính phủ, cho các nhà đầu tư,…
Ví dụ: Với sự gia tăng nhu cầu về đèn LED, công ty bắt đầu thu xếp nguyên liệu thô cho đèn LED thay vì màn hình CRT.
4. Ứng phó với những thay đổi nhanh chóng
Môi trường kinh doanh đang thay đổi rất nhanh chóng và ngành đang bị ảnh hưởng bởi các điều kiện thị trường thay đổi. Thị trường hỗn loạn, ít lòng trung thành với thương hiệu, sự phân chia thị trường, xu hướng đời sống thay đổi, khách hàng khắt khe hơn, cạnh tranh toàn cầu là một số ví dụ về việc thay đổi môi trường kinh doanh.
Ví dụ: Ban lãnh đạo của Google liên tục bận rộn bổ sung các tính năng mới cho công cụ tìm kiếm của mình để luôn dẫn đầu trước những thay đổi của các công cụ tìm kiếm cạnh tranh khác.
5. Hỗ trợ trong việc lập kế hoạch và xây dựng chính sách
Môi trường kinh doanh mang lại cả những mối đe dọa và cơ hội cho một doanh nghiệp. Nhận thức về môi trường kinh doanh giúp quyết định việc lập kế hoạch hoặc ra quyết định trong tương lai.
Ví dụ : Nhiều mục nhập của điện thoại Trung Quốc như VIVO, Gionee, OPPO,… đã tạo ra mối đe dọa cho những người chơi địa phương như Micromax, Karbonn, Lava,… để nghĩ cách đối phó với tình huống này.
Các khía cạnh của môi trường kinh doanh
Môi trường kinh tế
Nó đề cập đến tất cả các lực lượng có tác động kinh tế đến hoạt động kinh doanh. Chúng ta biết rằng doanh nghiệp là một tổ chức kinh tế. Do đó, sự tồn tại và tăng trưởng của nó phụ thuộc vào các yếu tố kinh tế. Môi trường kinh tế bao gồm các yếu tố khác nhau, chẳng hạn như lãi suất, mặt bằng giá cả, cung tiền trên thị trường, … Vì vậy, ban lãnh đạo luôn chủ động để nắm bắt cơ hội và cố gắng biến các mối đe dọa thành cơ hội.
Môi trường xã hội
Môi trường xã hội của một doanh nghiệp liên quan đến phong tục tập quán, văn hóa và truyền thống đã kéo dài nhiều năm. Bất kỳ sự thay đổi nào trong môi trường xã hội sẽ ảnh hưởng đến cầu về sản phẩm, cung lao động và vốn. Doanh nghiệp là một bộ phận của xã hội mà nó hoạt động, và sự hợp tác giữa các doanh nghiệp kinh doanh và xã hội sẽ có sự phát triển vượt bậc và sẽ giúp ích cho sự phát triển của doanh nghiệp. Trong khi đó, bất kỳ cuộc đối đầu nào giữa 2 đối tượng này có thể dẫn đến sự không hài lòng của khách hàng và từ chối sản phẩm của họ. Nếu doanh nghiệp kinh doanh không thích ứng được với những thay đổi, thì sự tồn tại của nó sẽ trở nên khó khăn.
Ví dụ: Ấn Độ là đất nước diễn ra rất nhiều lễ hội như Holi, Diwali, Eid, Giáng sinh, năm mới… mang lại rất nhiều cơ hội để sản xuất thiệp chúc mừng và bánh kẹo, sản xuất hàng may mặc và nhiều hoạt động kinh doanh và dịch vụ khác.
Môi trường công nghệ
Môi trường công nghệ của doanh nghiệp đề cập đến những đặc điểm chung của khoa học và công nghệ mà doanh nghiệp kinh doanh hoạt động. Nó bao gồm các lực lượng liên quan đến đổi mới và phát triển khoa học để sản xuất hàng hóa và dịch vụ, cũng như các phương pháp và kỹ thuật hiệu quả để vận hành một doanh nghiệp kinh doanh. Tiến bộ kỹ thuật tạo ra phương thức sản xuất và kỹ thuật sản xuất mới. Vì vậy, một doanh nghiệp kinh doanh phải thích ứng với công nghệ mới để tồn tại.
Ví dụ: đèn LED thay thế màn hình CRT và máy tính có nhiều bộ xử lý văn bản sẽ thay thế các bộ xử lý văn bản đơn lẻ.
Môi trường chính trị
Nó đề cập đến các đặc điểm chung của hệ thống chính trị mà một doanh nghiệp kinh doanh hoạt động, bao gồm các điều kiện chính trị như sự ổn định và hòa bình chung của đất nước, thái độ cụ thể mà các đại diện chính phủ được bầu giữ đối với doanh nghiệp kinh doanh. Những lực lượng này ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp kinh doanh. Bất cứ khi nào có sự ổn định chính trị, nó làm tăng niềm tin của các doanh nhân khi họ hoạt động trong khuôn khổ của môi trường chính trị. Các nhà quản lý doanh nghiệp được yêu cầu phải hiểu những thay đổi trong môi trường chính trị, và cũng phải tôn trọng các mệnh lệnh của hệ thống tư pháp mà nó đưa ra vào từng thời điểm. Tất cả các công ty kinh doanh đều bị ảnh hưởng bởi chính sách và thông lệ của chính phủ.
Ví dụ: Sau khi mở cửa nền kinh tế vào những năm 90, chính phủ Ấn Độ đã cho phép các công ty đa quốc gia đẩy mạnh các loại hình công nghiệp, cụ thể là các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm như Pepsi, Coca.
Việc tìm hiểu môi trường kinh doanh một cách có hệ thống và kịp thời là cần thiết để chuẩn bị và điều chỉnh thành công những thay đổi khi môi trường kinh doanh phát triển. Bất kỳ thông tin nào thu được từ việc phân tích 4 khía cạnh trên, có thể được tổng hợp thành kiến thức, để một doanh nghiệp sử dụng điều hướng môi trường một cách hiệu quả. Tuy vậy, chỉ tập trung vào thị trường thì chưa đủ để đưa ra những đánh giá khách quan về tiềm năng của một ngành. Như 2 cách tiến hành phân tích ngành mà chúng tôi đã đề cập trong giai đoạn 1 của chiến lược kinh doanh, môi trường kinh doanh chỉ là một phần trong toàn bộ giai đoạn Phân tích ngành. Bạn cũng cần phải tiến hành nghiên cứu thêm 3 phần quan trọng khác đó là: Chuỗi giá trị, Đặc Thù Ngành và Chu kỳ kinh doanh. Thế những những thành phần này này đóng vai trò gì quy trình phân tích ngành? Tiếp nối giai đoạn tìm hiểu môi trường kinh doanh, hãy cùng chúng tôi đi sâu vào chuỗi giá trị trong Giai đoạn 1.2: Phân tích chuỗi giá trị có ý nghĩa gì trong kinh doanh?
